بررسی تاثیر ساختار انحصاری و رقابتی بازار بر بازده سهام در صنایع فعال بورس اوراق بهادار تهران

هدف محوری این تحقیق بررسی ارتباط میان ساختار بازار و بازده سهام در صنایع فعال در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. که برای ارزیابی ساختار بازار از شاخص نسبت تمرکز چهار بنگاه برتر (cr4) و شاخص هرفیندال- هیرشمن (hhi) استفاده شده است. تحلیل این شاخص ها علاوه بر این که رقابت یا میزان انحصار را در بازار مشخص می کند، زمینه مناسبی برای درک بهتر ارتباط ساختار بازار و عملکرد و همچنین علل شکل گیری انحصار، فراهم می نماید. به عبارت دیگر این تحقیق بدنبال پاسخ به این است که 13 صنعت فعال در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس کد دو رقمی isic در طی سال های 1380 تا 1386، دارای چه ساختار انحصاری یا رقابتی هستند و این ساختار چه تاثیری بر بازده سهام آن ها دارد. ساختار انحصاری و رقابتی بازار براساس شاخص های تمرکز و تاثیرشان بر بازده سهام با استفاده از داده های تلفیقی و تحلیل رگرسیون چندگانه و مدل پانل دیتا، با کنترل کردن ریسک سیستماتیک، اندازه، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و نسبت نقدینگی آنی، سنجیده می-شود. نتایج تحقیق بیانگر این بوده است که دو صنعت دارای ساختار انحصاری، شش صنعت دارای ساختار تمرکز معتدل و پنج صنعت دارای ساختار رقابتی و همچنین صنعت نفتی، کک و هسته ای جزء انحصاری ترین صنایع و صنعت لاستیک و پلاستیک جزء رقابتی ترین صنایع فعال در بورس اوراق بهادار تهران می باشند. نتایج برآورد مدل ها، نشان داد که بین ساختار انحصاری و رقابتی بازار با بازده سهام در صنایع فعال بورس اوراق بهادار تهران رابطه ی معناداری وجود دارد و این رابطه بصورت u معکوس بوده است یعنی با افزایش تمرکز تا نقطه ماکزیمم و بعد از این نقطه به ترتیب بازده افزایش و کاهش می یابد.